Εισήγηση «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ» αναφορικά με την Γνωμοδότηση
επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) της ΟΛΠ
Α.Ε., για την 5η τακτική συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής της 04-03-2020
----------------------------------------
Αθήνα, 04-03-2020
Αρ. Πρωτ.:
Προς : Πρόεδρο
Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής,
κ. Θεοδωρόπουλο Χρήστο
Κοινοποίηση : Περιφερειάρχη Αττικής,
κ .Γεώργιο Πατούλη
κ.κ. Περιφερειακούς Συμβούλους
Θέμα : Εισήγηση «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ» αναφορικά με την Γνωμοδότηση επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών
Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την τροποποίηση και ανανέωση της Α.Π. 104050/17-5-2006 ΚΥΑ
Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων του ΟΛΠ Α.Ε.
Κύριε Πρόεδρε,
Σύμφωνα με τον B.S.Hoyle, γεωγράφο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Σάουθάπτον
και ένα από τους πλέον γνωστούς ειδικούς σε θέματα σχέσης πόλης και λιμανιού,
η σύγχρονη σύγκρουση μεταξύ των συστημάτων που εκπροσωπούν οφείλεται στην παγκοσμιοποίηση. Η απαίτηση ανταγωνιστικότητας στο πεδίο του παγκόσμιου συστήματος ανταλλαγών
ανάγκασε τα λιμάνια να ενεργοποιήσουν και να ολοκληρώσουν άμεσα μία
σειρά εκτεταμένων τροποποιήσεων που επικεντρώνονταν στην εισαγωγή καινοτομικών
στοιχείων στην λογιστική οργάνωση και στην ανάγκη ολοένα και μεγαλύτερων
επιφανειών. Οι πόλεις δεν κατόρθωσαν, εύλογα, να τροποποιηθούν με την
ίδια ταχύτητα και, έτσι, δημιουργήθηκαν δραματικά προβλήματα με σοβαρές
επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των κατοίκων τους.
Οι πόλεις-λιμάνια
έχουν ένα βαθμό πολυπλοκότητας σαφώς μεγαλύτερο από τις πόλεις που
βρίσκονται μακριά από την υγρό στοιχείο. Η διάθεση λιμανιού αυξάνει
σημαντικά τις λειτουργικές απαιτήσεις της πόλης, το πλήθος των
διοικητικών αρμοδιοτήτων, τους οικονομικούς παράγοντες και, κυρίως, τον βαθμό
πολυπλοκότητας των εργαλείων που απαιτούν ο προγραμματισμός και η χωροταξία
τους.
Από ιστορικής σκοπιάς, η
έννοια της πόλης-λιμάνι παρουσιάζει μια ξεκάθαρη εξελικτική διαδρομή.
Από την πόλη-λιμάνι, την πόλη που δημιουργούνταν γύρω από το λιμάνι
για να εκμεταλλευτεί τον πλούτο που δημιουργούσε, περάσαμε στον καιρό της
νεωτερικότητας στον προοδευτικό διαχωρισμό τους και στη δημιουργία δύο
διαφορετικών οντοτήτων συχνά στα όρια της σύγκρουσης. Με λίγα λόγια, αμφότερα
άρχισαν να αναπτύσσονται σε δύο διαφορετικές και αλληλοσυγκρουόμενες
κατευθύνσεις, με τα συμφέροντα του λιμανιού να είναι διαμετρικά αντίθετα
από τα συμφέροντα της πόλης. Κύρια πεδία της σύγκρουσης εκείνο της προσβασιμότητας,
το πεδίο της κινητικότητας, το πεδίο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων
και το πεδίο της συνεχούς αύξησης της απαίτησης χώρων. Με την σημερινή
εξέλιξη του ρόλου της ναυτιλίας και των μεταφορών στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης,
η σύγκρουση μεταξύ πόλης και λιμανιού οριστικοποιήθηκε σε απτή
πραγματικότητα. Και ενώ οι αστικές ανάγκες δεν προκαλούν τροποποιήσεις στο λιμάνι,
ο μετασχηματισμός του λιμανιού έφερε στην επιφάνεια δραματικές
επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής της πόλης και των κατοίκων της.
Μεταξύ ενός έντονου δημόσιου
διαλόγου, αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και πρωτοβουλιών δημοτικών και
περιφερειακών διακυβερνήσεων ανά την Ευρώπη – Δουβλίνο, Ματοσίνιος
στην Πορτογαλία, Αλικάντε κ.λπ. -
η προσπάθεια καθορισμού της χαμένης αρμονικής ισορροπίας μεταξύ του
συνεχώς εξελισσόμενου λιμανιού και της πόλης, συμπυκνώθηκε πριν
από 11 περίπου χρόνια από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο του
προγράμματος URBACT
– προαγωγής της αειφόρου
αστικής ανάπτυξης – με κύριο στοιχείο την προβληματική του διαρκώς
διογκούμενου τουρισμού «κρουαζιέρας». Μέσω του CTUR - «Κρουαζιέρα και αστική Αναγέννηση», η Ευρωπαϊκή
Ένωση έθεσε ως αναγκαία προϋπόθεση για την ανεύρεση της χαμένης ισορροπίας
ένα πρόγραμμα στρατηγικών παρεμβάσεων στον φυσικό και κοινωνικό ιστό των
ενδιαφερόμενων πόλεων-λιμένων με όρους αστικής αναγέννησης, ως «συνολικής
παρέμβασης μετατροπής της κοινωνικο-οικονομικής δομής μιας συγκεκριμένης
αστικής περιοχής στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας, μέσω του εκσυγχρονισμού του
αστικού ιστού, της βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος, της προσέλκυσης νέων
δραστηριοτήτων και της διαφοροποίησης των κοινωνικών δομών».